به نقل از وزارت نیرو، در گزارش منتشر شده توسط مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر مؤسسه تحقیقات آب، سطح آب دریای خزر در سال ۲۰۱۹ میلادی، در ادامه روند کاهشی خود از سال ۱۹۹۵، به کمترین میزان طی ۳۰ سال اخیر رسید. میانگین تراز آب در این سال با کاهش ۱۳ سانتی‌متری نسبت به سال ۲۰۱۸، برابر با ۲۷.۱۸- متر شده است.

کاهش تراز آب اخیر درحالی است که میزان ورودی آب رودخانه ولگا بعنوان تأمین‌کننده بخش اعظم آب رودخانه‌ای به این دریا، در سال ۲۰۱۹، حدود ۲۲ درصد کاهش یافته که این مسئله می‌تواند بعنوان یکی از علل مؤثر در کاهش تراز آب اخیر محسوب شود. متوسط سالانه ورودی آب ولگا به دریای خزر حدود ۲۴۰ میلیارد مترمکعب و برآورد سالانه کل ورودی رودخانه‌های منتهی به خزر، ۳۰۰ میلیارد مترمکعب است. از سایر رودخانه‌های مهم نظیر کورا، اورال، ترک، سفیدرود، هراز، در مجموع بطور متوسط ۳۴ میلیارد مترمکعب آب وارد دریای خزر می‌شود.

حجم آب ورودی رودخانه‌ها به‌عنوان شاخص بسیار مهم در بیلان آب خزر محسوب شده و تغییرات سالانه آن متأثر از عوامل اقلیمی، رژیم هیدرولوژیکی و بهره‌برداری‌ها است. نتایج بررسی‌ها نشان داده است در سال ۲۰۱۹، دوره سیلابی رودخانه ولگا که به طور معمول از اواسط اردیبهشت تا اوایل مردادماه ادامه دارد، کوتاه‌تر و میزان آبدهی آن کمتر از میانگین بلندمدت بوده است.

دمای سطح آب دریا نیز به عنوان یکی از معیارهای اصلی در تبادل حرارتی و شاخصی در ارزیابی پتانسیل تبخیر از سطح آب که جزو مؤلفه‌های اصلی خروجی در بیلان آب خزر محسوب می‌شود، در بررسی روند تغییرات تراز آب و ارزیابی علل نوسانات در خزر مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

روند افزایشی دمای سطح آب دریای خزر به ویژه در سال‌های اخیر، از عوامل تأثیرگذار بر کاهش تراز آب بوده است. میانگین دمای سطح آب خزر در سال ۲۰۱۹ میلادی در مقایسه با سال ۲۰۱۸، به میزان ۰.۲ درجه سانتی‌گراد و نسبت به میانگین بلند مدت، یک درجه افزایش یافته است. تحلیل تغییرات دمای آب در دو سال اخیر حاکی از وقوع روند افزایشی دمای آب در همه بخش‌های دریای خزر به استثنای منتهی‌الیه خزر شمالی است.