دکتر حمیدرضا نانکلی، رئیس اداره ژئودزی و ژئودینامیک سازمان نقشه برداری کشور   گفت: تهران به عنوان پایتخت در منطقه فعال تکتونیکی واقع شده وگسل‌های فراوانی در اطراف آن وجود دارد. ۱۶ گسل اصلی و تعدادی گسل پنهان. اما آن گسل‌هایی که خطرناک هستند عبارتند از گسل مشا، گسل ری و گسل شمال تهران.

وی ادامه داد: گسل شمال تهران در مد بین لرزه‌ای وحالت قفل شدگی دارد و در حال تجمع و افزایش تنش است و دلیل آن نیز همگرایی بین دو صفحه عربی_ اوراسیا است در سی هزار سال گذشته ۶ تا ۷ زلزله با بزرگای ۶ و ۷.۲ روی قسمت غربی آن رخ داده است. دوره بازگشت این زلزله‌ها با توجه به بزرگای آن متفاوت است مثلاً در گسل مشا هر ۱۶۵ سال یک زلزله ۷ ریشتری رخ داده است.

نانکلی در زمینه زمان رویداد زلزله ۷ ریشتری در گسل مشا، گفت: اگر بروز زلزله ۷ ریشتری در گسل مشا را هر ۱۶۵ سال یکبار فرض کنیم از زمانی که باید این زلزله رخ می‌داده ۲۵ سال گذشته است. البته دوره بازگشت دارای ۳ مدل متفاوت است و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. و نیازمند پارینه لرزه شناسی و سن سنجی است.

رئیس اداره ژئودزی درباره تجهیزات مورد نیاز برای زلزله شناسی، گفت: تجهیزات ما برای پایش برخط گسل‌ها کامل و کافی نیست. برای پایش برخط حرکات پوسته وگسل ها وپیش نشانگری زلزله به دستگاه‌های GPS نیاز داریم که باید با فاصله ۱۵ الی ۴۵ کیلومتری از صفحه گسلی در دو طرف مستقر شوند.در طرحی که از طرف سازمان نقشه برداری کشور به سازمان مدیریت بحران و سازمان برنامه بودجه به عنوان طرح پایش بر خط گسل‌های تهران ارسال شده و در انتظار تخصیص بودجه است، ۳۵ ایستگاه طراحی شده است از طریق دستگاه‌های GPS دو الی سه روز قبل می‌توان آنامولی ها و تغییرات قبل از زلزله را مشخص کرد.

نانکلی ادامه داد: هر ایستگاه GPS حدود ۸۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و در طرح سازمان نقشه برداری کشور حدود ۲۷ میلیارد تومان برای آن پیش‌بینی شده است.

پیش بینی زلزله، دو الی سه روز قبل به وسیله دستگاه GPS

وی با اشاره به دو روش سیستم هشدار سریع زلزله اظهار داشت: در بحث زلزله، ابتدا جابجایی رخ می‌دهد و بعد از آن امواج زلزله که شامل موج Pو Sهستند ایجاد می‌شود. بنظر بنده به واسطه دستگاه‌های GPS اگر حرکت نامتعارفی را مشاهده کنیم می‌توانیم دو یا سه روز قبل متوجه شویم اما اگر پیش نشانگرها بر اساس شتاب نگارها باشد حدوداً بین فاصله ۲۰ الی ۳۰ ثانیه قبل از آن می‌توان متوجه زلزله شد به شرطی که سامانه‌ها در نزدیکی گسل‌ها نصب شده باشد. قبل از وقوع زلزله با مخابره به ستادهای مدیریت بحران اطلاعات و کارهای پیشگیرانه برای بروز حوادث انجام شود.

نانکلی در پاسخ به این سوال که چرا GPS های اطراف گسل مشاء نتوانستند زلزله اخیر را پیش‌بینی کند گفت: در شهر تهران در حال حاضر یک دستگاه وجود دارد و در منطقه مشا نیز به دلیل کمبود دستگاه‌های GPSجهت تشخیص، پیش بینی محقق نشد . تعداد ایستگا ههای سازمان نقشه برداری در کل کشور ۱۳۵ عدد می‌باشد که پهنه‌های تکتونیکی را در بر می‌گیرد و برای گسل‌های فعال کشور کافی نیست. این طرحی که آماده کرده ایم هم گسل‌ها و هم خود شهر تهران را پوشش می‌دهد. طرح به سازمان بحران رفته و برای برنامه بودجه نیز ارسال شده است و منتظر تخصیص بودجه هستیم امیدواریم بودجه لازم سریع‌تر در اختیار سازمان نقشه برداری کشور قرار گیرد.

وی در پاسخ به این سوال که چه زمان زلزله بزرگ در تهران رخ خواهد داد گفت: بایستی تنش لازم برای این شکست در طی زمان جمع شود. پیش بینی زلزله یعنی پیش بینی زمان مکان و بزرگای زلزله که در حال حاضر با دانش فعلی بشر امکان دقیق آن وجود ندارد بلکه تنها می‌توان مناطق پرخطر را که ناشی از تجمع تنش و آنامولی است را پیش بینی کرد ولی احتمال خطر همواره وجود دارد.

گسل‌های شمال تهران و مشا تلاقی دارند

رئیس اداره ژئودزی با اشاره به تلاقی دو گسل خطرناک تهران، در ۳۵ کیلومتری شمال شرقی تهران به نام روستای کلان، گفت: برای تهران علاوه بر گسل، خطر فوران آتشفشان دماوند وهمچنین پدیده فرونشست نیز وجود دارد به همین دلیل نیازمند پایش برخط تغییرات پوسته زمین هستیم.

وی افزود: اینکه چه زمانی زلزله رخ می‌دهد مشخص نیست. البته زلزله اخیر که در گسل مشا رخ داد به دلیل فاصله‌ای که از این نقطه تلاقی داشت تأثیری در گسل شمال تهران نگذاشت.
نانکلی ادامه داد: زلزله ۵.۲ ملارد که روی گسل ماهدشت در سال ۹۶ رخ داد در غرب تهران و نیز دو زلزله اخیر در شرق تهران یاد آو راین نکته است که این رخ‌داد ها بایستی مورد توجه جدی قرار گیرد و نیازمند نصب دستگاه‌های GPSو پایش برخط گسلهای تهران است.

نانکلی در پایان گفت: در کلان شهرهای دیگر نیز گسل‌های خطرناکی وجود دارد مانند گسل شمال تبریز، که نرخ لغزش آن ۷ میلیمتر در سال است. همچنین در منطقه فرورانشی مکران با نرخ ۱۹ میلیمتر در سال که احتمال وقوع سونامی وجود دارد. تمامی موارد ذکر شده مستلزم داشتن تجهیزات لازم جهت پایش برخط است.