به نقل از وزارت نفت، مسعود کرباسیان، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در آئین امضای ۱۳ قرارداد کلان پژوهشی صنعت نفت، سابقه این نوع تعامل شرکت ملی نفت ایران با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را به طور اجمالی مرور کرد و گفت: همکاری‌های علمی و تحقیقاتی و پژوهشی در قراردادهای میدان محور برای اولین بار در سال ۱۳۹۳ کلید خوردو با هدف شناسایی راهکارهای علمی و عملی افزایش ضریب بازیافت مخازن نفتی و گازی و در نتیجه بهبود برداشت از این مخازن، ایجاد رابطه بلندمدت، هدفمند و جهت‌یافته بین مراکز علمی و شرکت ملی نفت ایران، استفاده از دانشگاه‌ها به عنوان مشاور فناورانه و علمی به ازای هر میدان، استفاده حداکثری از توان علمی دانشگاه‌ها و بکارگیری دانش روز در صنعت نفت، جهت دادن تحقیقات و پژوهش و فناوری در دانشگاه‌ها به سمت افزایش ضریب بازیافت با استفاده از روش‌های فناورانه و نوآورانه و تجاری‌سازی و اقتصادی کردن پژوهش‌های در حال انجام در دستور کار قرار گرفت.

وی افزود: در آن مرحله، مطالعات فناورانه ۹ میدان بزرگ نفتی به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی واگذار شد و اکنون با توجه به عملکرد خوب دانشگاه‌ها و بروز و ظهور دستاوردهای مهم در حوزه مهندسی نفت و ایجاد مراکز فناورانه تخصصی، ۱۳ میدان بزرگ نفتی و گازی دیگر به دانشگاه‌ها واگذار می‌شود.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، مبلغ قراردادهای مرحله نخست را ۲۹۳ میلیارد تومان و حدود ۱۴ میلیون یورو و مدت زمان اجرای آن را ۱۰ سال عنوان کرد و گفت: برنامه دیگری تحت عنوان مطالعات اقدام سریع (Fast Track Study) در بازه زمانی ۶ تا ۱۲ ماه نیز در حال انجام است که هدف از آن، برآورد میزان هیدروکربور درجا، ذخایر قابل استحصال و میزان ضرایب بازیافت، ارائه پروفایل پیش‌بینی تولید چاه‌ها در هر کدام از سناریوهای پیشنهادی چاه‌محور، ارائه سناریوهای مختلف افزایش تولید میدان با استفاده از رفع مشکلات تأسیسات سطح الارضی، ارائه گزارش نهایی سناریوهای افزایش تولید و اولویت بندی و برآورد اقتصادی اجرای آنها است.

به گفته کرباسیان، ذخایر این ۹ میدان در مجموع ۳۶ درصد کل حجم ذخایر نفت درجای کشور (۴۱ درصد نفت قابل برداشت) است که در قراداد ۹ میدان به دانشگاه‌ها واگذار شده است.

وی پیشرفت طرح توسعه فناورانه ۹ میدان را حدود ۲۰ درصد عنوان کرد و گفت: در اجرای این طرح، افزون بر کارشناسان شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه، حدود ۲۱۷ نفر شامل ۱۰۹ عضو هیئت علمی فعال هستند و حدود ۲۶۰ پایان‌نامه کارشناسی ارشد و ۴۵ پایان نامه دکترا نیز در این موارد تعریف شده است.

ایجاد مراکز فناوری در دانشگاه‌ها

وی در تشریح دستاوردهای این طرح به بررسی قابلیت افزایش ضریب بازیافت میادین، طراحی نرم‌افزار غربالگری روش‌های ازدیاد برداشت، تهیه بانک اطلاعاتی برای هر کدام از مخازن واگذار شده و ساخت مدل‌های زمین‌شناسی و مخزنی برای میادین اشاره کرد و ادامه داد: گام بلند برداشته شده در این طرح در حوزه فناوری و نوآوری، تجهیز آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها و ایجاد مراکز نوآوری و اقدام برای راه‌اندازی مراکز تحقیقاتی- فناورانه در دانشگاه‌های مختلف بوده است.

به گفته کرباسیان، بر مبنای قراردادهای پژوهشی ازدیاد برداشت نفت در مرحله نخست، مرکز فناوری مطالعات رسوب آسفالتین در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مرکز فناوری آب هوشمند در دانشگاه صنعتی شریف، مرکز فناوری پلیمر در دانشگاه صنعتی سهند، مرکز فناوری سنگ‌های دیجیتال در دانشگاه تهران، مرکز فناوری ردیاب در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مرکز فناوری مکانیسم‌های تولید در مخازن شکاف‌دار در دانشگاه آزاد و همچنین در پژوهشگاه صنعت نفت در حال شکل‌گیری است و ایجاد شبکه‌های نوآورانه و فناورانه در داخل کشور و گاه با همکاری شرکت‌های بین‌المللی از فرانسه، هلند، اتریش و همینطور با همراهی شرکت‌های دانش‌بنیان در دست پیگیری است. از این دانشگاه‌ها پنج دانشگاه جدید هستند (دانشگاه‌های علم و صنعت، خلیج‌فارس، صنعتی اصفهان، فردوسی مشهد و شهید چمران اهواز) و در مرحله اول نبودند.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ادامه به ۱۳ قرارداد امروز اشاره کرد و گفت: مجموع مبلغ این قرادادها حدود ۷۱۵ میلیارد تومان و بیش از ۳۵ میلیون یوروست و قرار است این مطالعات پژوهشی ظرف مدت ۱۰ سال انجام شوند. در این قرادادها مطالعه ۱۴ درصد از حجم ذخایر درجای نفتی (۱۲ درصد از ذخایر قابل برداشت نفتی) واگذار می‌شود.

وی ادامه داد: با احتساب قراردادهای مرحله اول، در بخش نفت در مجموع مطالعه ۲۰ میدان نفتی به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور واگذار شده که ذخایر این میدان‌ها ۵۰ درصد از ذخایر درجای نفتی (۵۳ درصد از کل ذخایر قابل استحصال) کشور است. افزون بر این با امضای قراردادهای پژوهشی پارس‌جنوبی و تنگ‌بیجار، حدود ۴۰ درصد از ذخایر قابل برداشت گاز کل کشور نیز جهت مطالعه به دانشگاه‌ها واگذار شده است که ارزش کل قراردادهای واگذار شده بیش از ۱,۰۰۸ میلیارد تومان و حدود ۵۰ میلیون یوروست.