جواد کریمی ثابت معاون سازمان انرژی اتمی و رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در جلسه ۱۳۵ ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور که به ریاست حجت الاسلام سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد، به تشریح وضعیت فناوری‌های کوانتومی در کشور پرداخت.

وی با ارائه گزارشی از پیشرفت فناوری‌های کوانتومی، گفت: از اوایل قرن بیستم، فناوری‌های کوانتومی در دنیا مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است و به سمت ایجاد یک انقلاب فناوری پیش می‌رود. شروع این فناوری به کشف پدیده درهمتنیدگی کوانتومی در سال ۱۹۳۰ بر می‌گردد. در آن سال‌ها تأثیر این پدیده در فناوری  قابل پیش‌بینی نبود.

رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای افزود: انقلاب اول در فناوری‌های کوانتومی مربوط به پدیده‌هایی مانند تونل زنی کوانتومی و لیزرها است به عنوان مثال تصویربرداری ام آر آی یک نمونه است. انقلاب دوم در فناوری‌های کوانتومی بر اساس درهمتنیدگی کوانتومی شکل گرفته است که تأثیر شگرفی در فناوری حسگرها، اطلاعات و محاسبات داشته و خواهد داشت.

کریمی ثابت تصریح کرد: کشف داروهای جدید و واکسن با استفاده از کامپیوترها و الگوریتم‌های کوانتومی علم مواد را متحول خواهد کرد زیرا با استفاده از کامپیوترهای کوانتومی که سرعت محاسبات بسیار بیشتر از کامپیوترهای معمولی دارند، شبیه‌سازی عملکرد مواد به واقعیت نزدیکتر خواهد شد.

وی ارتقای امنیت را دیگر مزیت فناوری‌های کوانتومی عنوان کرد و گفت: فناوری‌های کوانتومی باعث افزایش امنیت در ارتباطات می‌شود و در آینده نزدیک، کشورهایی که از این فناوری بهره‌ای نداشته باشند با خطراتی در انتقال داده‌ها مواجه خواهند شد.

رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای گفت: فناوری‌های کوانتومی عمدتاً به پنج دسته شامل محاسبات و کامپیوترهای کوانتومی، اطلاعات و ارتباطات کوانتومی، شبیه‌سازی کوانتومی، حسگرهای کوانتومی، زیست‌شناسی کوانتومی تقسیم بندی می‌شوند.

کریمی ثابت پیرامون وضعیت فناوری‌های کوانتومی در ایران، اظهار داشت: از حدود سال ۲۰۰۰ فعالیت در دانشگاه‌های کشور در حوزه فیزیک کوانتومی آغاز شده است.  به منظور ایجاد بستر مناسب در زمینه توسعه فناوری‌های کوانتومی،  از سال ۱۳۹۵ اقداماتی از جمله تدوین سند توسعه فناوری‌های کوانتومی، ایجاد زیرساخت‌های لازم مانند آزمایشگاه‌های پیشرفته، تعریف و اجرای پروژه‌های راهبردی، ایجاد شبکه‌ها و خوشه‌های تخصصی و همکاری‌های ملی و بین‌المللی، آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص از بین فارغ‌التحصیلان برتر و تألیف و نشر کتاب‌های متعدد برای گروه‌های مختلف انجام‌شده است.

وی اظهار داشت: از جمله اقدامات انجام شده تاکنون، می‌توانیم به تولید فوتون‌های درهمتنیده اشاره کنیم و  در مرحله بعد موفق به انتقال این فوتون‌ها در فضای باز شده‌ایم.

معاون سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: از جمله پروژه‌های در دست اجرا توسط سازمان انرژی اتمی در حوزه فناوری‌های کوانتومی، می‌توان به رمزنگاری کوانتومی در فضای آزاد، رمزنگاری کوانتومی در بستر فیبر، مدارات مجتمع نوری، ناوبری کوانتومی، مترولوژی و رادار کوانتومی، ساعت اتمی، شبیه‌سازی کوانتومی و زیست‌شناسی کوانتومی اشاره کرد.

کریمی ثابت در پایان تصویب سند ملی فناوری‌های کوانتومی، ایجاد مرکز فناوری‌های کوانتومی، اولویت دادن به فناوری‌های کوانتومی در نقشه جامع علمی کشور، تخصیص منابع مالی برای گسترش و تقویت این فناوری را به‌عنوان درخواست‌های این سازمان در حوزه فناوری کوانتوم عنوان کرد.