محققان دانشگاه شریف با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حسگری برای تشخیص سلول‌های سرطانی در آزمایش‌های تشخیص طبی و مراکز تحقیقاتی طراحی کردند.

تشخیص نادرست یا دیرهنگام سرطان، بلای جان بخش قابل توجهی از بیماران شده است و هدف از انجام این پژوهش ارائه روشی ساده، حساس، دقیق و ارزان قیمت است تا بتوان فعالیت آنزیم تلومراز به عنوان نشانگر انتخابی سرطان را تعیین کرد.

این پژوهش در قالب حمایت از یک پروژه پسا دکتری انجام و این حسگر ساخته شد. تشخیص زود هنگام سرطان اهمیت بسیاری برای بیمار دارد. در مراحل اولیه تشخیص بیماری پاسخ به درمان بهتر است و با این حسگر می‌توان در این مسیر قرار گرفت.

الهه کاظمی رحمت آبادی درباره این محصول گفت: از فناوری نانو برای تولید این بایو سنسور استفاده کردیم. استفاده برای تشخیص انواع سرطان‌ها یکی از مزیت‌های آن است. در این روش ما روی نمونه سلول افراد کار کردیم و میزان آنزیم تلومراز را اندازه گرفتیم و سطح بالای این آنزیم نشان دهنده وجود سرطان است.

بر اساس این گزارش، سرطان دومین دلیل مرگ و میر در سراسر جهان تا اواخر قرن گذشته شناخته شد. در سال ۲۰۰۴، بیش از ۴ میلیون نفر در سراسر جهان در اثر ابتلا به بیماری سرطان جان خود را از دست دادند که پیش بینی می­ شود این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۱۲ میلیون نفر برسد.

۳۰ درصد از کسانی که از ابتلا به سرطان جان خود را از دست داده­اند در صورت تشخیص بیماری در مراحل اولیه شانس نجات و زنده ماندن داشتند. از آنجایی که سرطان از سلول­های بدن خود شخص نشاُت می­ گیرد که درون بافت­ رشد کرده و به تومور تبدیل می­ شوند، سیستم ایمنی بدن قادر به تشخیص آن نیست و با آن مقابله نمی­ کند. علاوه بر این به جهت شباهت بین بافت سرطانی و بافت سالم تشخیص و درمان این بیماری با پیچیدگی­ های زیادی همراه است.

روشی نوآورانه و کارآمدتر از روش‌های پیشین تشخیص سرطان

در حال حاضر تشخیص بالینی سرطان متکی بر تکنیک­ های تصویربرداری و یا بررسی ریخت‌شناسی سلول­ها (سیتولوژی) و بافت­های (هیستولوژی) مشکوک به بیماری انجام می‌شود. تکنیک­های تصویربرداری به کار رفته برای تشخیص سرطان مانند اشعه ایکس، ماموگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی  (MRI)، آندوسکوپی و سونوگرافی حساسیت کمی دارند و توانایی آنها در تمایز قائل شدن بین ضایعات خوش خیم و بدخیم محدود است.

یک روش مفید و امیدبخش برای تشخیص زودهنگام سرطان، شناسایی و تشخیص موادی در خون و سایر سیالات بدن است که به دلیل وجود تومور در بدن ظاهر می ­شوند. این مواد که نشانگر نامیده می­ شوند می­ تواند پروتئین­‌ها، کربوهیدرات‌ها و یا نوکلئیک اسیدهایی باشند که در اثر سرطانی شدن سلول­هابه وجود می ­آیند.

اندازه­‌گیری سطح غلظتی نشانگر در بزاق، خون، ادرار یا مدفوع تشخیص بیماری در مراحل اولیه، تخمین خطر بازگشت بیماری و همچنین پیگیری درمان را امکان­‌پذیر می‌کند. ارائه­ روشی ساده، حساس، صحیح و دقیق برای اندازه­‌گیری تشخیص بیماری از روی نشانه‌ها، از اهمیت زیادی برخوردار است و می­‌تواند به تشخیص زودهنگام سرطان کمک کند.